Buğday pas hastalıklarına karşı mücadelede uluslararası işbirliği
İzmir, Türkiye- Buğday pas hastalığının bölgesel gıda güvenliğine yönelik artan tehdidini değerlendirmek amacıyla Kazakistan, Kırgızistan, Fas, Türkiye, Tacikistan ve Özbekistan'dan uzmanlar, izleme, işbirliği, entegre hastalık yönetimi fırsatlarını değerlendirmek ve bilgi alışverişi yapmak için on günlük bir eğitim çalıştayına (1-10 Mayıs 2023) katılmak üzere İzmir'de bir araya geldi. Katılımcılar arasında Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı, Uluslararası Kurak Alanlar Tarımsal Araştırma Merkezi (ICARDA), Uluslararası Mısır ve Buğday Geliştirme Merkezi (CIMMYT) ve Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü temsilcileri yer aldı.
Çalıştay, FAO'nun Türkiye Tarım ve Orman Bakanlığı, ICARDA, CIMMYT ve Uluslararası Kışlık Buğday Islah Programı (IWWIP) ile işbirliği içinde yürüttüğü, FAO-Türkiye Gıda ve Tarım Ortaklık Programı (FTPP II) tarafından desteklenen ve beş yıllık bir proje olan "Orta Asya ve Kafkaslarda Buğday Pası Hastalıklarının İzlenmesi ve Yönetimi İçin Bölgesel İşbirliğinin ve Ulusal Kapasitelerin Güçlendirilmesi (CAC-Rust)" projesinin bir parçasıdır. Proje, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkiye ve Türkmenistan'da pas hastalığı izleme, yeni ırkların tanımlanması ve hastalık yönetimi konularında uzmanlara ve üreticilere eğitim sağlamayı amaçlamaktadır.
On günlük çalıştay boyunca yukarıdaki ülkelerden 16 buğday pası araştırmacısı, İzmir'deki Bölgesel Tahıl Pası Araştırma Merkezi'nde pas hastalıklarının izlenmesi, ırk analizi ve yönetimi konusunda pratik eğitim aldı. Uzmanlar ayrıca buğday pas hastalıklarının yönetimiyle ilgili son gelişmeleri tartıştılar ve ulusal ve uluslararası kurumların birlikte çalışmasının önemini vurguladılar. Uzmanlar ayrıca, buğday pası hastalığı etmenlerinin sık sık ortaya çıkması ve hızla yayılmasıyla başa çıkmak için düzenli izleme ve bilgi paylaşımının önemini vurguladılar.
Açılış konuşmalarında, Tarım ve Orman Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Volkan Güngören, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Tarla Bitkileri Araştırma Dairesi Başkanı Suat Yılmaz, Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Ertuğrul Arda, ICARDA Ülke Temsilcisi Mesut Keser ve CIMMYT Pas Hastalıkları Çalışmaları Koordinatörü Sridhar Bhavani, ulusal, bölgesel ve küresel düzeyde pas hastalıklarını daha etkili bir şekilde yönetmek için ülkeler arasındaki işbirliği ve bilgi paylaşımının önemini vurguladılar. Ayrıca, proje çerçevesinde birlikte çalışma fırsatı buldukları için memnuniyetlerini dile getirdiler.
CAC-Rust Projesi Teknik Lideri Fazıl Düşünceli, projede katedilen mesafeleri anlattığı sunumunda proje kapsamında gerçekleştirilen çalışmaları özetleyerek önümüzdeki dönemde yapmayı planladıkları çalışmaları katılımcılarla paylaştı. Bölgesel Tahıl Pas Araştırma Merkezi Koordinatörü Kumarse Nazari ise merkezin çalışmalarını anlatarak pas ırklarının bölge düzeyinde takip edilmesinin önemi hakkında bilgilendirdi.
CIMMYT Küresel Pas Hastalıkları Uzmanı Dave Hudson da hastalığın küresel boyuttaki durumu ve son gelişmeleri paylaşırken merkezi Danimarka’da bulunan Küresel Pas Merkezi’nden uzmanlar Mogens Hovmoller ve Jens Gronbech Hansen de küresel pas veritabanı ve bilgi paylaşım Merkezi’nin çalışmaları konusunda katılımcıları bilgilendirdi. Eğitimlerini tamamlayan araştırmacılar 9 Mayıs tarihinde düzenlenen törenle sertifikalarını aldılar.
FAO-Türkiye Ortaklık Programları Hakkında
FAO-Türkiye Ortaklık Programları, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkiye, Türkmenistan, ve diğer ilgili ülkelerde gıda güvenliğinin sağlanması, kırsal yoksulluğun azaltılması, sürdürülebilir orman yönetimi, çölleşmeyle mücadele ve ekosistemlerin korunmasına destek olmayı amaçlar.
2007’de kurulan FAO-Türkiye Gıda ve Tarım Ortaklık Programı’nın (FTPP) ilk fazı, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini temsilen Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından sağlanan 10 milyon ABD Doları tutarındaki güven fonundan finanse edildi. Programın ilk fazı olan 2009-2015 yılları arasında 16 ülkede 28 proje uygulandı. 2014 yılında, Türkiye Cumhuriyeti'nin 20 milyon ABD Doları tutarındaki ek finansmanı ile FTPP'nin ikinci fazı ve aynı zamanda
FAO-Türkiye Ormancılık Ortaklık Programı (FTFP) başlatıldı. Böylece Türkiye’nin bu Programlar çerçevesindeki toplam katkısı 30 milyon ABD Doları’na ulaştı.
BAĞLANTILAR: